Στη φιλολογική ορολογία ο όρος λιπόγραμμα (lipogram στα αγγλικά  και γαλλικά, lipogramma στα Ιταλικά) δηλώνει το κείμενο από το οποίο απουσιάζει εντελώς ένα συγκεκριμένο γράμμα της αλφαβήτου.

Η μανία αυτή είναι αρκετά παλιά και μάλλον έχει τις ρίζες της στην πρόθεση του συγγραφέα να καταπιαστεί με κάτι δύσκολο και πρωτόγνωρο (και αφύσικο). Η γλώσσα στα λιπογράμματα δεν είναι πάντοτε φυσική, αφού η επιλογή των λέξεων κατευθύνεται από τους περιορισμούς που έχει ορίσει ο συγγραφέας. Τα λιπογράμματα στην Ιστορία της Λογοτεχνίας:

A. Τον 17ο αιώνα ο Ισπανός Αλόνσο ντε Αλκαλά ι Ερέρα έγραψε τους «Δύο ήλιους στο Τολέδο» («Los dos soles de Toledo») παραλείποντας εντελώς το γράμμα «a».

Β. Στις αρχές του 19ου αιώνα ο Γερμανός Φραντς Ρίτλερ έγραψε το μυθιστόρημα «Οι δίδυμοι» («Die zwillinge») δίχως να χρησιμοποιήσει ούτε μία φορά το γράμμα «r».

Γ. Στον 20ό αιώνα έχουμε τη μανία με την εξαφάνιση του γράμματος «e». O Γάλλος Ζορζ Περέκ θα γράψει το μυθιστόρημα «Η εξαφάνιση» («La disparition») στο οποίο δεν αναφέρεται ούτε μία φορά στις 300 σελίδες του το γράμμα «e». Ο Περέκ θα γράψει, επίσης, το θεωρητικό δοκίμιο με τίτλο «Η ιστορία του Λιπογράμματος».

Δ. Τέλος, το 1937 ο Αμερικανός Έρνεστ Βίνσεντ Ράιτ θα εκδώσει ένα μυθιστόρημα με τίτλο «Γκάντσμπι» («Gadsby») δίχως να αναφέρει πουθενά το γράμμα «e». To Γκάντσμπι αποτελείται από 50.110 λέξεις, 258 σελίδες, και ο Ράιτ το έγραψε μέσα σε 165 μέρες. Λέγεται, μάλιστα ότι είχε αφαιρέσει το γράμμα «e/Ε» από τη γραφομηχανή του.

Πηγή: tro-ma-ktiko.blogspot.gr